بدون شک مهم‌ترین نکته این فهرست برای ما ایرانیان، موفقیت جدایی نادر از سیمین بود. نماینده ایران در اسکار امسال، نه تنها نامزدی بهترین فیلم خارجی‌زبان را به دست آورد، بلکه در رشته فیلمنامه غیر اقتباسی هم نامزد شد تا موفقیت‌های امسال سینمای ایران به اوج برسد. نامزدی جدایی نادر از سیمین در رشته بهترین فیلم خارجی‌زبان از مدت‌ها قبل قطعی به نظر می‌رسید. به خصوص این که چند تا از فیلم‌های خارجی‌زبان مهم سال (از «ما یک پاپ داریم» نانی مورتی و «پوستی که در آن زندگی می‌کنیم» پدرو آلمادوار گرفته تا «پسری با دوچرخه» برادران داردن) از سوی کشورهایشان برای حضور در اسکار معرفی نشدند و دو سه فیلمی هم که جزو رقبای مهم جدایی نادر از سیمین تلقی می‌شدند (مثل نماینده‌های کره جنوبی، چین و لبنان) حتی در فهرست نه‌تایی اولیه اسکار بهترین فیلم خارجی‌زبان حضور نداشتند. اما آن چه خوشحالی ایرانیان را مضاعف کرد، این بود که جدایی نادر از سیمین برای اولین بار، نامزدی اسکار بهترین فیلمنامه را برای سینمای ایران به ارمغان آورد. اتفاقی که اگر چه در نگاه اول غافلگیر کننده به نظر می‌رسد، اما خیلی هم غیر قابل پیش‌بینی نبود. چند ماه قبل خبرش را در کافه‌سینما خوانده بودید که کمپانی سونی در حال تبلیغ است که جدایی نادر از سیمین نه تنها در بخش بهترین فیلم خارجی‌زبان، که در رشته‌های بهترین فیلمنامه غیر اقتباسی و بهترین بازیگر مرد نقش مکمل هم نامزد جایزه شود که حالا تبلیغات آن‌ها به نتیجه مطلوب دست یافته است. به خصوص این که امسال به غیر از نیمه‌شب در پاریس و آرتیست، به نظر نمی‌رسید فیلمنامه چندان مطرحی در بخش فیلمنامه غیر اقتباسی وجود داشته باشد و این شانس جدایی نادر از سیمین را برای نامزدی در این رشته بالاتر برد.

اما به غیر از موفقیت خوشحال‌کننده جدایی نادر از سیمین، اسکار امسال نکات جالب دیگری را در خود داشت. اولین نکته این بود که در حالی که قرار است هر سال نام ده فیلم به عنوان نامزدهای بهترین فیلم اعلام شود، امسال تنها 9 فیلم نامزد این جایزه شدند که در این میان هوگو (مارتین اسکورسیزی) پیروز بزرگ نامزدهای اسکار بود که در 11 رشته نامزد دریافت اسکار شد. بعد از هوگو هم آرتیست با 10 نامزدی در رده دوم قرار دارد. هر دوی این فیلم‌ها در رشته‌های بهترین فیلم و کارگردانی نامزد هستند. هوگو نامزد بهترین فیلمنامه اقتباسی و آرتیست نامزد فیلمنامه غیر اقتباسی شده است. دیگر فیلم‌های مهم اسکار امسال و تعداد نامزدی‌هایشان به شرح زیر است: مانی‌بال (6 نامزدی از جمله بهترین فیلم، فیلمنامه اقتباسی و بازیگر مرد)، اسب جنگی (6 نامزدی از جمله بهترین فیلم)، اولاد (5 نامزدی از جمله بهترین فیلم، کارگردانی، فیلمنامه اقتباسی و بازیگر مرد)، خدمتکار (پنج نامزدی از جمله فیلم و کارگردان) و نیمه‌شب در پاریس (4 نامزدی از جمله بهترین فیلم، کارگردانی و فیلمنامه غیر اقتباسی). درخت زندگی (ترنس مالیک) هم که نخل طلای کن را دریافت کرد، بر خلاف گلدن‌گلوب، در میان نامزدهای اسکار جایی برای خود باز کرد و نامزد سه جایزه بهترین فیلم، کارگردانی و فیلمبرداری شد. از نکات جالب این فهرست موفقیت فیلم بسیار بلند و فوق‌العاده نزدیک (استیون دالدری) است که هر چند تنها دو نامزدی در رشته‌های بهترین فیلم و بهترین بازیگر نقش مکمل مرد (برای ماکس فن‌سیدو) را به دست آورد، ولی همین میزان از موفقیت هم با توجه به ناکامی نسبی فیلم در جوایز دیگر قابل توجه است تا یک بار دیگر مشخص شود که فیلم‌های استیون دالدری، فیلم‌های اسکار پسندی هستند. حتی اگر این یکی فیلمش در آی‌ام‌دی‌بی امتیاز 6.2 و در متاکریتیک امتیاز 46 را از صد گرفته باشد! کمدی موفق ساقدوش‌ها (پل فیگ) هم دیگر فیلم موفق این مراسم بود که در دو رشته بهترین فیلمنامه غیر اقتباسی و بهترین بازیگر زن نقش مکمل نامزد اسکار شد. یک نکته کلیدی دیگر این است که هیچ کدام از نه فیلم نامزد اسکار بهترین فیلم در میان آثار پرفروش سال قرار ندارند و این شاید باعث کاهش آمار تماشاگران مراسم اسکار شود. به جز خدمتکار که در آمریکا حدود 170 میلیون دلار فروخته و یکی از موفق‌ترین آثار سال 2011 به شمار می‌آید، هیچ کدام از نامزدهای دیگر رشته بهترین فیلم نتوانسته‌اند فروش خود را در آمریکا به مرز 100 میلیون دلار برسانند. در میان این هشت فیلم، مانی‌بال و اسب جنگی تنها فیلم‌هایی بوده‌اند که فروشی بالاتر از هفتاد میلیون دلار را تجربه کرده‌اند و فیلم‌های اولاد، هوگو و نیمه‌شب در پاریس هم فروشی بیش از پنجاه میلیون دلار داشته‌اند.

اما در رشته‌های اصلی دیگر، گری الدمن بالاخره پس از بازی در چندین و چند نقش به‌یادماندنی، برای حضور درخشانش در فیلم بندزن خیاط سرباز جاسوس نامزد اسکار بازیگری مرد شد و هر چند امید چندانی به موفقیت او در کسب این جایزه نمی‌رود، اما بدون شک خوشحال‌کننده است که آکادمی بالاخره بازی او را مورد توجه قرار داد. اما شگفتی بزرگ رشته‌های بازیگری، نامزدی دمیان بیشیر در رشته بازیگری مرد است. این بازیگر 48 ساله مکزیکی در این راه از رقبای قدری چون مایکل فاسبندر (شرم)، لئوناردو دی‌کاپریو (جی. ادگار) و رایان گاسلینگ (درایو، نیمه ماه مارس) پیشی گرفت و برای بازی در فیلم یک زندگی بهتر نامزد اسکار شد. اما یکی از ناکامان بزرگ امسال، دیوید فینچر بود که فیلم آخرش، دختری با خالکوبی اژدها، هر چند پنج نامزدی به دست آورد، اما در رشته‌های اصلی فقط یک نامزدی در قسمت بازیگری داشت. (رونی مارا برای بهترین بازیگر زن نقش اصلی). اما از این فیلم ناکام‌تر، فیلم درایو (نیکلاس ویندینگ‌رفن) بود که تحسین بسیاری از منتقدان را برانگیخت و در فصل جوایز هم موفقیت‌هایی به دست آورد (از جمله چهار نامزدی بفتا در رشته‌های بهترین فیلم،‌کارگردان، تدوین و بازیگر زن نقش مکمل). اما در مراسم اسکار فقط در رشته تدوین صدا نامزد شد و حتی آلبرت بروکس که برای این فیلم نامزد گلدن‌گلوب هم شده بود، نتوانست موفقیتی در اسکار به دست بیاورد تا راه برای کریستوفر پلامر هموارتر شود تا شاید سرانجام به جایزه اسکار دست یابد. همچنین عدم حضور تیلدا سوئینتن برای بازی در فیلم باید درباره کوین حرف بزنیم در بخش بهترین بازیگری زن از نکات قابل تأمل اسکار امسال به شمار می‌رود. غافلگیری بزرگ دیگر فهرست نامزدها، غیبت فیلم ماجراهای تن‌تن (استیون اسپیلبرگ) در بخش انیمیشن بود. تن‌تن که چند روز پیش جایزه گلدن‌گلوب بهترین انیمیشن را از دست رقبای قدری چون رنگو ربود، یکی از امیدهای اصلی بخش انیمیشن در اسکار امسال بود و استیون اسپیلبرگ در آستانه رسیدن به یک رکورد تاریخی قرار داشت. او می‌توانست اولین کارگردان تاریخ باشد که در یک سال، یکی از فیلم‌هایش در بخش بهترین فیلم نامزد است و اثر دیگرش در بخش بهترین انیمیشن. اما به نظر می‌رسد تکنیک موشن‌کپچر که در فیلم تن‌تن به کار رفته، مانع بزرگ نامزدی این فیلم در بخش انیمیشن بود. با این شرایط به نظر می‌رسد شانس فیلم رنگو برای دریافت بهترین انیمیشن بیشتر از فیلم‌های دیگر باشد.

در مجموع به نظر می‌رسد داوران آکادمی توانسته‌اند نظر سینما دوستان بیشتری را نسبت به سال‌های قبل جلب کنند. حضور طیف وسیعی از فیلم‌ها (از فیلم فلسفی ترنس مالیک گرفته تا کمدی موفق ساقدوش‌ها) شاید عاملی باشد تا طیف گسترده‌تری از مخاطبان به مراسم اسکار امسال توجه کنند.